Tìm về Bưởi Diễn mùa này

Tôi cầm một múi bưởi lên, múi bưởi Diễn mọng nước, thơm lừng có cảm giác hơi mềm. Cho vào miệng, một cảm giác ngọt mát dìu dịu lan tỏa trong miệng thật khó ta,̉ cái ngọt thanh thanh với hương thơm đặc trưng tạo cho bưởi Diễn hương vị độc đáo mà không loại bưởi nào có được.

Hôm trước có anh bạn ở Diễn ra chơi nhà. Anh em lâu ngày mới gặp, hàn huyên một hồi anh bảo, lâu lắm cậu không về nhà tớ chơi. Bây giờ nhà tớ lên quận rồi, không còn là ngoại thành đâu nhá, mà cậu còn nhớ Bưởi Diễn không?. Tôi ậm ừ, nhận lời hẹn hôm nào rảnh sẽ vào cho qua chuyện, không mặn mà lắm.... Hôm nay cái chân què đã bớt đau, xét thấy có thể đi lại được, ở nhà mãi tù túng lại toàn bị vợ nó sai vặt bèn nghĩ cách đi chơi.
Nghĩ là đi luôn, cứ ra khỏi nhà cho thoáng đã. Ở phố loanh quanh lại nhớ lời hẹn về nhà ông "Thái chăn bò" chơi. Nhấc điện thoại lên alo, ở đầu kia đã vang lên tiếng ông bạn. Cậu về chơi đi, hôm nay tớ ở nhà.

Quê Thái ở vùng ven thủ đô, trước là huyện Từ Liêm nay đã lên thành quận. Đó là xã Đức Diễn với đặc sản truyền thống bưởi Diễn. Cách thành phố không xa, chỉ hơn chục cây số mà mãi hơn nửa tiếng mới bò ra tới nơi, chả là ̉dọc đường từ Cầu Giấy ra đường tắc vì các bùng binh làm đường sắt trên cao làm nghẽn mạch giao thông, cái anh chàng đô thị này không biết bao giờ mới đến được văn minh...

Nhìn thấy cầu Diễn là biết ngay là xứ bưởi là đây, cơ man nào là bưởi. Cách một đoạn lại một hàng bưởi, mải nhìn bưởi lại tránh xe tý nữa đâm phải hàng bưởi.
- Bưởi gì mà nhiều thế chị ơi ? Tôi hỏi đùa.
- Bưởi Diễn chứ còn gì - Chị bán hàng trả lời. Thấy quả nào cũng héo héo, thậm chí có cả quả còn hơi mốc, tôi thử hỏi giá.

- Bao nhiêu một quả.
- 70 ngàn. Chị bán hàng không mời, chỉ nói giá làm như ra vẻ biết rằng tôi sẽ mua.
- Sao không có quả tươi mà toàn qủa héo thế chị.

Chị bán hàng trả lời:
- Chú này chẳng biết gì, có mua không mà toàn hỏi vớ vẩn. Bưởi Diễn là phải thế, thôi đi đi cho tôi còn bán hàng.
Hơi ngượng với chị hàng bưởi, quay xe đi nhưng lòng còn ấm ức tôi đến nhà ông bạn. Sau màn chào hỏi, trà nước. Con gái Thái bưng ra một đĩa bưởi to tướng mời tôi.
- Bác nếm múi bưởi nhà cháu.
Tôi cầm một múi bưởi lên, múi bưởi Diễn mọng nước, thơm lừng có cảm giác hơi mềm. Cho vào miệng, một cảm giác ngọt mát dìu dịu lan tỏa trong miệng thật khó ta,̉ cái ngọt thanh thanh với hương thơm đặc trưng tạo cho bưởi Diễn hương vị độc đáo mà không loại bưởi nào có được. Tôi cũng đi nhiều nơi, được biết vài loại bưởi nổi tiếng, miền Bắc có bưởi Đoan Hùng, miền Trung có bưởi Phúc Trạch, miền Nam có bưởi da xanh, Năm roi, Biên hòa... Mỗi loại đều có vị ngon ,nhưng vị của bưởi Diễn rất riêng, rất độc đáo.

Đem thắc mắc về hình thù kỳ lạ của bưởi Diễn ra hỏi ông bạn thì được giải thích rằng. Bưởi Diễn khi qủa già người ta thu hoạch về rồi cất vào chỗ mát, như gầm giường, nhà ngang.. để qủa bưởi vào nước thì ăn mới ngon, mới ngọt. Bởi vậy vỏ bưởi mới bị héo và múi hơi nát. Dẫu vậy người sành ăn không đếm xỉa tới hình thù mà chú trọng tới chất lượng của bưởi. Nói rồi ông bạn dẫn tôi đi thăm vườn bưởi đặc sản. Ngoài vườn cây trước nhà, cây bưởi cũng không có gì đặc biệt, cũng không sai qủa. Thấy lạ, tôi bèn hỏi lý do. Ông bạn trả lời, mấy năm nay do mấy nhà máy từ nội Đô chuyển đến gần cánh đồng làng Diễn, khói bụi, hơi độc của ống khói ảnh hưởng tới năng suất của bưởi. Nhiều vườn bưởi hoa kết trái rồi lại rụng, thật là buồn cho người dân trồng bưởi bị mất mùa. Tôi hỏi ông bạn: Thế sao bưởi bày bán ngoài đường nhiều thế. Ông trả lời: Có một số vườn bị ảnh hưởng it vẫn còn. Còn một số nơi trồng giống bưởi Diễn nhưng ở nơi khác mang đến bán trà trộn, nó chỉ có gốc gác Diễn còn chất lượng không bằng...

Tạm biệt ra về tôi mới hiểu, để bảo tồn và gìn giữ một giống cây đặc sản là không dễ, nhất là khi tốc độ đô thị hóa nông thôn như Hà Nội diễn ra chóng mặt, rồi nạn hàng nhái, hàng giả trắng đen lẫn lộn như thời chuyển đổi...

Một số hình ảnh về Làng Bưởi Diễn: