TƯ DUY NHANH VÀ CHẬM

          Có thể bạn cho rằng con người là sinh vật có lý trí mạnh mẽ, khi quyết định hay đánh giá vấn đề luôn kĩ lưỡng và lý tính. Nhưng sự thật là, dù bạn có cẩn trọng tới mức nào, thì trong cuộc sống hàng ngày hay trong vấn đề liên quan đến kinh tế, bạn vẫn có những quyết định dựa trên cảm tính chủ quan của mình. Tư duy nhanh và chậm là cuốn sách mới nhất của tác giả Daniel Kahneman - một nhà tâm lý học nổi tiếng từng đoạt giải Nobel Kinh tế. Trong cuốn sách này bạn sẽ tìm thấy sự hợp lý và phi lý trong tư duy của chính bạn. Bạn sẽ hiểu được cơ chế đưa ra quyết định của bản thân mình như thế nào, dựa trên điều gì và có phải quyết định nào bạn đưa ra cũng đều dựa trên sự suy nghĩ kỹ lưỡng và lý tính hay chưa.

          Nếu không có lời giới thiệu thì có lẽ chúng ta sẽ dễ dàng lướt qua nó bởi vì tên của nó nghe giống như là một quyển sách tự lực, vốn đang rất bão hòa trên thị trường. Nhưng trên thực tế, đây lại là một cuốn sách khoa học rất thú vị, hấp dẫn và đòi hỏi chúng ta phải liên tục động não để có thể theo hết cuốn sách này từ đầu đến cuối.

Bìa sách

          Daniel Kahneman, sinh năm 1934, nhà tâm lý học người Mỹ gốc Israel đã dành giải Nobel Kinh tế năm 2002 với công trình nghiên cứu lý thuyết viễn cảnh. Ông dành cả cuộc đời của mình để nghiên cứu về tâm lý học hành vi con người. Cùng với người cộng sự đã qua đời Amos Tversky, hai ông đã có được những nghiên cứu sâu sắc về con đường tư duy và nhận thức của con người.

          Mặc dù là cuốn sách có tính hàn lâm cao nhưng Tư duy nhanh và chậm vô cùng bổ ích với tất cả mọi người và đặc biệt rất dễ hiểu và vui nhộn. Đây là cuốn sách nổi tiếng tổng hợp tất cả nghiên cứu được tiến hành qua nhiều thập kỷ của nhà tâm lý học Daniel Kahneman. Cuốn sách được Tạp chí Tài chính Mỹ đánh giá là “kiệt tác” trong việc thay đổi hành vi của con người.

          Cuốn sách đã dành được một số giải thưởng danh giá như: Sách khoa học hay nhất của Học viện Khoa học Quốc gia năm 2012, sách hay nhất năm 2011 do Thời báo New York bình chọn, lọt vào Top 11 cuốn sách kinh doanh hấp dẫn nhất năm 2011, một trong những cuốn sách kinh tế xuất sắc năm 2011, chiến thắng giải thưởng cuốn sách được quan tâm nhất năm 2011 của tạp chí Los Algeles… 

          Qua tác phẩm này, Daniel Kahneman dẫn dắt chúng ta về với quá trình khám phá, nghiên cứu hơn 30 năm của ông và đồng nghiệp, với rất nhiều thí nghiệm được thiết kế thông minh và chính xác. Thành quả của những năm tháng lao động miệt mài đó chính lời giải về cách thức chúng ta cảm nhận thế giới và tương tác với chúng như thế nào. Đó là cách thức mà não chúng ta vận hành, với 2 hệ thống mà ông gọi là Hệ thống 1 và Hệ Thống 2. Hệ thống 1 với cơ chế nghĩ nhanh, tự động, cảm tính, rập khuôn và tiềm thức. Chẳng hạn như việc định hướng nơi phát ra một âm thanh lạ hay là đưa ra kết quả 2 x 2 bằng mấy… Hệ thống 2 lại có cơ chế nghĩ chậm, đòi hỏi nỗ lực, dùng logic, có tính toán và ý thức. Chẳng hạn như điền một bản kê khai thuế hay là lục trong trí nhớ một bài hát rất quen thuộc mà chúng ta vô tình nghe lại trong một quán cafe… Hệ thống 2 chính là cách mà cá nhân chúng ta nghĩ về cái tôi, bản ngã. Và cơ chế 1 được não vận hành thường xuyên, trong khi đó cơ chế 2 lại ít khi được sử dụng đến.

          Trong một loạt thí nghiệm tâm lý mang tính tiên phong, Kahneman và Tversky chứng minh rằng, con người chúng ta thường đi đến quyết định theo cơ chế nghĩ nhanh hơn là nghĩ chậm. Phần lớn nội dung của cuốn sách chỉ ra những sai lầm của con người khi suy nghĩ theo hệ thống 1. Kahneman chứng minh rằng, chúng ta tệ hơn những gì chúng ta tưởng: đó là chúng ta không biết những gì chúng ta không biết! Bằng cách phân tích đặc tính sự phối hợp và mâu thuẫn của hai hệ thống này trong quá trình tư duy và hành động của con người, tác giả Daniel Kahneman đã chứng minh rằng: Trong khi chúng ta vẫn tin tưởng rằng con người chúng ta vốn đầy lí trí, những quyết định đầu tư chúng ta đưa ra mang tính khoa học và đã dự trù được những rủi ro thì trên thực tế chúng ta lại thường quyết định một cách thiếu nhất quán, cảm tính và đầy chủ quan. Cơ chế nghĩ nhanh có vai trò chi phối hầu hết hành động của chúng ta mỗi ngày. Trong khi đó cơ chế nghĩ chậm lại là yếu tố quyết định năng lực, vị trí, khả năng đóng góp và mức sống của chúng ta. Do vậy, cơ chế nghĩ chậm đòi hỏi một sự nỗ lực, một sự động não, tập trung và nhìn chung là thường bị cơ chế nghĩ nhanh lấn át. Có thể các bạn không tin nhưng bằng rất nhiều thí nghiệm mà Daniel Kahneman đưa ra trong cuốn sách này thì ông sẽ cho các bạn thấy điều đó là đúng.

           Cơ chế hoạt động của 2 hệ thống trong 1 con người, khi được nhìn nhận trên quy mô lớn hơn, có ý nghĩa rất lớn đối với hoạt động kinh tế xã hội. Hai hệ thống này chính là con người Kinh tế hư cấu sống trên mảnh đất lý thuyết và con người Hành động trong thế giới thực tại. Các tổ chức, bằng cách nào đó cũng đang áp dụng các hình thức tương tự như các hệ thống này ở cấp độ cá nhân. Họ tránh đưa ra các quyết định sai lầm bằng các quy trình đã được khoa học hóa và hệ thống hóa, đồng thời cho phép phản biện mang tính xây dựng.

          PGS.TS Trương Gia Bình – Chủ tịch Tập đoàn FPT đã nhận định: Cơ chế hoạt động của hai hệ thống trong một con người mà cuốn sách đã chỉ ra khi được nhìn nhận ở quy mô lớn hơn thì có ý nghĩa rất lớn đối với kinh tế, xã hội và đặc biệt là đối với những quyết định mang tính chính sách. “Tôi tin rằng cuốn sách này sẽ đem lại nhiều kiến thức bổ ích giúp chúng ta hiểu được năng lực tư duy của chính mình và phát huy nó″.

          Một nhà báo nước ngoài cũng nhận định rằng: Cuốn sách chỉ ra rằng, trong khi chúng ta luôn cho rằng những quyết định mà mình đưa ra là hợp lý thì thực ra chúng ta lại đang mắc phải rất nhiều thành kiến. Ít nhất thì cuốn sách này cũng đem đến cho người đọc cơ hội tốt hơn để tránh những sai lầm hay là giảm thiểu chúng.

          Cuốn sách được cả những học giả lỗi lạc nhất và những doanh nhân thành công nhất dành cho nhiều lời khen ngợi. Tư duy nhanh và chậm đáp ứng hai tiêu chí của một cuốn sách hay, thứ nhất nó thách thức quan điểm của người đọc, thứ hai, nó không phải là những trang sách với những con chữ khô cứng mà nó vô cùng vui nhộn và hấp dẫn. Không nghi ngờ gì nữa, đây là cuốn sách hàn lâm dành cho tất cả mọi người.

           Trung tâm nghiên cứu và tư vấn pháp luật trân trọng giới thiệu đến bạn đọc cuốn sách Tư duy nhanh và chậm của tác giả Daniel Kahneman do Alpha Books phối hợp với Nhà xuất bản Thế giới phát hành vào mùa hè năm 2014. Nếu bạn muốn kinh doanh tốt và luôn có những quyết định đúng đắn trong cuộc sống thì hãy đọc "Tư duy nhanh và chậm".